Theo tín ngưỡng truyền thống, hoa mai tượng trưng cho sự may mắn trong năm mới, trong khi hoa đào được xem là một loại cây có khả năng xua đuổi tà ma, đem lại sự bình an, hạnh phúc, và thịnh vượng cho gia chủ.

Ý Nghĩa của Hoa Mai

Cây mai, thuộc họ Mai (Ochnaceae) với tên khoa học là *Ochna integerrima*, còn được biết đến là mai vàng, rất được ưa chuộng trong dịp Tết Nguyên Đán ở miền Nam Việt Nam. Tại Việt Nam, loài cây này phân bố tự nhiên trong các khu rừng ở dãy Trường Sơn và các tỉnh từ Quảng Nam, Đà Nẵng đến Khánh Hòa. Nó cũng được tìm thấy ở các vùng núi thuộc đồng bằng sông Cửu Long, nhưng với số lượng ít hơn.

Cây mai là loài cây nhiều năm, có thể sống hơn một trăm năm, với thân cây to, vỏ cây sần sùi, cành nhánh chằng chịt. Nó rụng lá tự nhiên vào mùa đông và nở hoa vào mùa xuân. Do đó, người xưa thường lặt lá vào tháng Chạp âm lịch để kích thích cây nở rộ trong dịp Tết.

Cây mai có nguồn gốc từ Trung Quốc. Theo sách "Trần Hương Bảo Ngự" của Phi Cung An triều Minh, có ghi rằng "Đắc Kỷ thích thưởng ngoạn hoa mai trong thời tiết lạnh. Vua Trụ thường vượt tuyết để ngắm cảnh." Do đó, từ hơn 3.000 năm trước, cây mai đã có mặt ở Trung Quốc.

Người Trung Quốc có mối quan tâm đặc biệt đến vườn mai lớn nhất Việt Nam, xem nó, cùng với cây tùng và hoa cúc, là "Tam Hữu" trong mùa đông. Điều này ngụ ý rằng chúng có khả năng chống chịu trước thời tiết khắc nghiệt của mùa đông, giống như một vị quân tử vững chãi trước khó khăn mà không bị khuất phục.

Họ tôn vinh cây mai, coi nó là biểu tượng quốc gia, tương tự như người Nhật Bản đối với hoa anh đào. Người Trung Quốc đã đặt tên rất công phu cho các loại hoa mai, ví dụ như "Mai Thủy Tiên" với sáu cánh tròn đầy đẹp mắt, "Mai Uyên Ương" với những bông hoa mọc đôi, "Mai Hồng" với màu đỏ hồng rực rỡ, "Mai Cổ Xanh" với đài hoa màu xanh đậm, và nhiều loại khác.

Cây mai đã thích nghi từ môi trường hoang dã và rất phù hợp với khí hậu nhiệt đới, đặc biệt là ở miền Nam Việt Nam. Với sự chăm sóc hợp lý, cây mai có thể phát triển mạnh mẽ, cho ra những bông hoa đầy màu sắc. Cây mai rụng lá một lần mỗi năm vào cuối mùa đông (tháng Giêng - tháng Hai), và nở hoa vào đầu mùa xuân, ngoại trừ loài mai lâu năm có thể nở quanh năm.

Từ lâu, mai vàng chợ lách bến tre đã được ngưỡng mộ và gắn liền với sự thanh tao, trang nhã. Khi hoa mai nở rộ, nó báo hiệu mùa xuân sắp đến, mang lại niềm vui và phấn khích. Hoa mai và mùa xuân đã trở thành những biểu tượng không thể tách rời đối với nhiều nền văn hóa Á Đông.

Trong dịp Tết, hoa mai là vật trang trí quan trọng, được chấp nhận rộng rãi như một phần của truyền thống Ngày Tết. Hoa mai đã đóng vai trò quan trọng trong văn học Đông Á, là nguồn cảm hứng cho nhiều nhân vật nổi tiếng.

Ý Nghĩa của Hoa Đào

Trong khi miền Nam ưa chuộng phôi mai vàng để trang trí Tết, hoa đào là không thể thiếu ở miền Bắc khi xuân về. Cây đào, với tên khoa học là *Prunus persica*, là một loài cây gỗ nhỏ với lá hình mũi mác, rụng sớm, và hoa nở vào đầu mùa xuân trước khi lá mới xuất hiện. Trong văn hóa Trung Quốc và Nhật Bản, trọng tâm chủ yếu là ý nghĩa của quả, trong khi trong văn hóa Việt Nam, hoa là trọng điểm.

Có bốn loại hoa đào chính ở Việt Nam. Loại phổ biến nhất là "Đào Thắm," với các cành rộng và hoa cánh kép mọc dày đặc trên ngay cả những cành nhỏ nhất, có màu đỏ-hồng rực rỡ. Đây thường là loại hoa được dùng để trang trí trong phòng khách, văn phòng, và công ty trong dịp Tết để đón chào năm mới với hy vọng thịnh vượng và phát đạt.

"Đào Thắm" có thể được trưng bày trong chậu lớn hoặc bình lớn cho phòng khách hoặc dùng như các cành nhỏ—còn gọi là "cành đào mini"—để trên bàn thờ gia tiên trong dịp Tết, tất cả đều rất đẹp.

Một loại có màu hồng nhạt, gọi là "Đào Hồng Nhạt," có thể là cánh kép hoặc cánh đơn, với vẻ ngoài mềm mại và tinh tế, thường được dùng để trang trí trong dịp Tết.

Loại "Đào Bích" hay "Đào Hoàng Tộc" có lịch sử gắn liền với tầng lớp quý tộc, với nhiều giải thích về tên gọi của nó. Một số người tin rằng nó được gọi vậy vì cứ mỗi "tấc" (khoảng một phân tay), nó chia thành những cành nhỏ hơn, và mỗi đỉnh cành nở ra bảy bông hoa, tượng trưng cho chữ "bảy." Một số khác nghĩ rằng vì cây đào này cao khoảng bảy "tấc" trên mặt đất (khoảng trên một mét) và cần ba năm mới nở hoa. Nó có gốc cây xoắn, lá xanh tươi tốt, và hoa đỏ sẫm với nhiều lớp. Mỗi bông hoa lớn có thể có đường kính 4-5 cm, với đến 30-50 cánh hoa mỗi bông, khiến nó trở thành loại cây hiếm. Ban đêm, nó tỏa hương nhẹ, điều mà hoa đào thường không có, làm nó trở thành cây quý giá và đắt đỏ do nhu cầu chăm sóc khó khăn.

Một loại khác thường gọi là "Đào Rừng" là loại đào có quả với hoa đơn cánh và cấu trúc năm cánh chắc chắn với màu hồng nhạt, đặc trưng bởi vẻ tự nhiên và khỏe khoắn. Loại này được tìm thấy ở các vùng rừng phía Tây Bắc Việt Nam, như Mộc Châu và Sơn La, bao phủ các bãi rừng bằng sắc hồng, báo hiệu mùa xuân sắp đến.

Sức sống và sự nở rộ của hoa đào biểu trưng cho sự bình yên, thịnh vượng, và sự phát triển mãi mãi cho mỗi cá nhân và gia đình. Hoa đào mang lại niềm tin vào cuộc sống vĩnh cửu và sự phát triển tương lai.

Cho đến nay, nguồn gốc của hoa đào vẫn còn gây tranh cãi. Một số người tin rằng nó có nguồn gốc từ Ba Tư, trong khi số khác cho rằng nó xuất phát từ Trung Quốc. Tuy nhiên, hoa đào có thể được tìm thấy khắp Việt Nam, đặc biệt ở miền Bắc, trong dịp Tết. Không thể phủ nhận rằng hoa đào mang lại sức sống cho Ngày Tết truyền thống của người Việt Nam.

Với hình dáng đẹp, màu sắc rực rỡ, lá xanh tươi, nhiều chồi non, và chỉ nở hoa trong mùa Tết, hoa đào được nhiều người chọn lựa để trang trí trong nhà và văn phòng để chào đón năm mới, hy vọng đem lại chút may mắn, tài lộc, và thịnh vượng cho một năm mới phát đạt.